Do´s en Don´ts bij zakendoen in Zuid-Afrika

Do’s 

1. Verdiep je in de lokale werkcultuur en zakelijke etiquette. Zuid-Afrika heeft een zeer diverse en bruisende multiculturele samenleving. Tegelijkertijd is de recente (politieke) geschiedenis van het land gevoelig en complex. Maak tijd vrij om jezelf hierover te informeren en op zijn minst over basiskennis beschikt om je zakenpartners’ perspectieven te begrijpen.
    
2. Bouw zakenrelaties en wederzijds vertrouwen op met potentiële zakenpartners of klanten. Het wordt niet op prijs gesteld als je, op z’n Nederlands, een supermarkt- of winkelmedewerker benaderd met een vraag als like “Waar kan ik de baksoda vinden” zonder eerst te vragen “Hoe gaat het vandaag?”. Hetzelfde principe geldt bij het zakendoen en sluiten van commerciële deals. In Zuid-Afrika duikt men niet direct de zakelijke details in, maar wordt hier rustig en beleefd naartoe gewerkt. 
    
3. Respecteer en erken de diverse bevolking van Zuid-Afrika. Zuid-Afrika viert “Heritage Day” (“Erfenisdag”) elk jaar om een reden! Als een Nederlander voelt het misschien vreemd aan als het hele kantoor op komt dagen in traditionele klederdracht, maar in Zuid-Afrika biedt deze dag de gelegenheid aan ieder individu om zijn of haar specifieke achtergrond met trots uit te dragen. Respecteer en steun deze traditie! 
   
   
    
4. Wees punctueel en formeel tijdens het zakendoen. Hoewel dit geen uitgebreide verdere uitleg behoeft, kan het voor Nederlanders soms wel erg “op tijd” aanvoelen. Flexibiliteit is belangrijk, en professionaliteit wordt ten alle tijde aanbevolen.
    
5. Wees voorbereid op onderhandelingen en compromissen. In Zuid-Afrika valt over alles te onderhandelen. Ga goed voorbereid je meeting in zodat je weet wat je eventueel weg te geven hebt tijdens een onderhandeling. Op deze manier kun je de ideale uitkomst voor jouw zaak blijven nastreven zonder gezien te worden als iemand die niet bereid is toezeggingen te doen om tot een compromis te komen. 
    
6. Overweeg lokale werknemers of adviseurs aan te nemen die kennis van de markt bezitten. Wees gewaarschuwd voor de negatieve effecten van de hoge werkloosheid onder de Zuid-Afrikaanse bevolking. Werk met lokale werknemers waar mogelijk in plaats van externe partijen om zo je steentje bij te dragen aan het ontwikkelen van de lokale gemeenschap. Zodoende zul je gemotiveerde collega’s vinden en de lokale afzetmarkt vergroten omdat je de gemeenschap jouw initiatieven zal steunen.
    
7. Vergaar kennis over de lokale wet- en regelgeving. Het juridisch systeem is gebaseerd op het Nederlandse Romeinse rechtssysteem en Brits gewoonterecht, gecombineerd met Zuid-Afrikaanse traditionele filosofieën (Ubuntu is een onvertaalbare term die medemenselijkheid nastreeft). Lees je in over de regelgeving omtrent jouw sectoren, producten of diensten, en schakel lokale expertise in betreffende wetgeving wanneer dat nodig is. 
    
8. Investeer in maatschappelijk verantwoord ondernemen en steun lokale gemeenschappen hierin. Een kind heeft meer nodig dan de eigen vader en moeder. En zo heeft een bedrijf ook steun van de hele lokale gemeenschap nodig. Wees je hier bewust van in Zuid-Afrika. BusinessNL’s oprichters zijn betrokken geweest bij het opzetten van verschillende projecten, in alle uithoeken van het land, en hebben meerdere malen gezien hoe schadelijk het kan zijn voor de bedrijvigheid als de lokale gemeenschap niet betrokken is. Aan de andere kant zijn er ook hartverwarmende succesverhalen te vinden van ondernemingen die slaagden door de mensen in de gemeenschap. Het is appels met peren vergelijken om naar Zuid-Afrika door een Nederlandse lens te kijken. Wees realistisch en weet dat in Zuid-Afrika leiderschap ook draait om maatschappelijke verantwoordelijkheid.  

Don’ts  

1. Vooroordelen of stereotyperingen aanhalen over Zuid-Afrika en haar mooie bevolking. 
   Zuid-Afrika’s verwoestende episodes uit het recente verleden vonden haar oorsprong in stereotypering. Blijf hier zo ver mogelijk vandaan! 
    
2. Haastige besluiten nemen zonder tijd te nemen voor grondig vooronderzoek en due dilligence.
   “Ga niet over 1 nacht ijs”. Een voorzichtige aanpak is gerechtvaardigd in een land vol ingewikkelde dynamiek. Belangenverstrengeling komt voor, en dit komt vaker in daglicht te staan zoals de recente onderzoeken naar President Zuma hebben aangetoond. Zorg ervoor dat je goed onderzoek uitvoert naar de achtergrond van mogelijke zakenpartners waarmee je een samenwerkingsverband aan wil gaan. 
    
3. Zakendoen zonder een persoonlijke band te hebben gekweekt. Nederlanders staan bekend om hun directheid. In Zuid-Afrika willen ondernemers op z’n minst elkaar eerst een klein beetje leren kennen. Ervaren Zuid-Afrikaanse zakenmensen weten je altijd wel te vertellen dat de beste zakendeals niet gesloten zijn in een vergaderruimte maar over een goede lunch. 
   
   
    
4. De culturele gevoeligheden en verschillen in Zuid-Afrika negeren. Zuid-Afrika kent 11 officiële talen. Er zijn meerdere Europese zakenmensen geweest die drie woorden van een lokale taal spraken, waarop gefronst werd omdat ze zich in een andere regio bevonden waar weer een andere taal gesproken werd. 
    
5. Deelnemen in corruptie of onetisch gedrag. Samenwerking met de publieke sector zal tijd in beslag nemen. Val niet voor zogenaamde VIP procedures of andere loze beloftes. De extra kosten die zo’n procedure met zich meebrengt zijn niet legitiem, tenzij je een officiële bron bij handen hebt die het tegenovergestelde kan bewijzen. Wees geduldig, en als er spoed bij nodig is, schakel dan een lokale professional in die kennis van zaken heeft. Vermijd ook maar enige betrokkenheid bij corrupte praktijken. 
    
6. Onderschatten van taalbarrières en culturele verschillen. Ter illustratie brengen we graag onderstaande quote naar voren:
   
   “If you talk to a man in a language he understands, that goes to his head. If you talk to him in his own language, that goes to his heart.” 
   
   “Als je met een man praat in een taal die hij begrijpt, gaat dat naar zijn hoofd. Als je een man in zijn eigen taal aanspreekt, raakt dat zijn hart.” 
    
7. Het belang van netwerken en evenementdeelname over het hoofd zien. BusinessNL organiseert met regelmaat evenementen waar mensen elkaar kunnen leren kennen en zakelijk kunnen netwerken. Dit heeft aantoonbaar gewerkt voor meerdere ondernemers en bedrijven en ten grondslag geleden aan nieuwe zakenkansen in Zuid-Afrika. 
    
8. Niet genoeg tijd en moeite stoppen in het doorontwikkelen en onderhouden van relaties. In een dynamische markt als die van Zuid-Afrika is er maar een enkeling die hun succesvolle onderneming langere tijd weten te waarborgen. Regelmatige communicatie met zakelijke relaties en het onderhouden van contacten is belangrijk om in het vizier van potentiële (nieuwe) partners te blijven staan. 

Bron: BusinessNL